Laten we een moment stil zijn
De laatste tijd verschijnen er boeken van
"evangelische" schrijvers met titels als "Stil worden voor
God" en "Luisterend bidden". Daar worden methoden
geleerd om, buiten de bjjbel om, directe
boodschappen van God te krijgen. Eén van de genoemde technieken is stil worden
voor God.
Dat speelt zich af in de evangelische wereld
en in die sfeer klonk enige tijd geleden ook in ons midden voor de eerste keer
de oproep om een moment stilte te nemen, om stil te worden voor God, zodat
God tot ons kan spreken. Is dat toeval? Zeker niet, het is een aanwijzing
dat de bovengenoemde trend het denken begint te beïnvloeden
Stil zijn als techniek.
Het is een techniek die is bedoeld om te
komen tot een staat van contemplatie, om te komen tot een ervaring van God. Men
gaat de stilte "beoefenen." Men concentreert zich op het stil zijn.
Er worden oefeningen in stil zijn of stil worden gehouden. De bekende
"evangelische" mysticus Richard Foster geeft in zijn boek "De Nieuwe
Levenswandel" enkele van zulke oefeningen. Bijvoorbeeld een dag niet
spreken.
In het op deze wijze zoeken van stilzijn zit het onbijbelse element van de "ontlediging" Ontlediging dat
wil zeggen: het stopzetten van de functies van de ziel, waaronder
het denken. Alles wat ons in onze ziel en ons lichaam kan afleiden moet, zo
stelt men, tot stilstand komen, voordat er een diep werk van God in de ziel kan
plaatsvinden. Je moet jezelf leeg maken, stil maken. Zo werkt de Heilige Geest
niet. De Heilige Geest schakelt ons verstand en onze wil juist in, passiviteit
is een invalspoort voor demonen.
Volgens de mystici gebeurt er wat in de
stilte. Foster spreekt b.v. over de herscheppende
stilte en de omvormende kracht van de stilte. Het doel van "de beoefening
van de stilte" is het ruimte maken voor het
innerlijk spreken van God. Het doel van het stilzijn
is dat we op een bepaalde wijze God kunnen zien en horen Dat er stemmen uit de
onzichtbare wereld worden gehoord, dat er een blik in de onzichtbare wereld
wordt geworpen.
Een tijd geleden vertelde een meisje, dat de
basisbijbelstudie bezocht, de volgende belevenis. Ze was die zomer met een team
"evangelische" christenen in Roemenië geweest. Geregeld werden met
het team godsdienstige samenkomsten gehouden, aan het eind van elke samenkomst
werd een oefening in stilte gehouden. Ieder werd op dat moment verzocht stil te
zijn, de ogen dicht te doen, nergens aan denken, jezelf leeg te maken, en te
verwachten dat God zou spreken in beelden, visioenen, directe godswoorden, etc.
Als je zo'n boodschap ontving mocht je die uitspreken.
Hier probeerde men, buiten het geschreven
woord van God om, boodschappen, ervaringen van God te ontvangen. De Geest
gebruikt echter het woord (Efeze 6:17). Alles wat in
een samenkomst wordt gedaan zoals de uitleg van de bijbel, het bidden, het
zingen, een getuigenis geven, etc, wordt, als het goed is, gedaan onder leiding
van Gods Geest. En als dat het geval is dan spreekt God de hele dienst door
deze dingen heen. Je wordt bemoedigd, doorgrond, verkwikt, overtuigd, vermaand,
aangespoord, je ontvangt leiding, inzicht, troost. Hele generaties van onze
protestantse en evangelische voorouders hebben zo met God geleefd. Velen van
hen met een krachtig geestelijk leven en een krachtige geestelijke bediening.
Het woord van God, zeker als dat in de kracht en onder leiding van Gods Geest
wordt uitgelegd en gepredikt, is levend en krachtig, het dringt door, het
scheidt de gedachten (Hebr.
4:12). De woorden die de Here Jezus heeft gesproken, en die zijn vastgelegd in de
bijbel, zijn geest en leven. "De Geest is het die leven maakt …. de woorden, die ik tot u gesproken heb zijn geest en
zijn leven" (Johannes 6:63). Het
woord van God is een voortdurend stromende bron van leven, kracht, wijsheid,
inzicht.
Daar hebben de mystici echter niet genoeg
aan, ze willen meer. Neem b.v. een valse lerares als Leanne
Payne10, die ook in evangelische kringen veel
gelezen wordt. Zij leert de christenen de techniek van, wat zij noemt,
luisterend bidden. Ze gebruikt andere woorden maar het komt er op neer dat ze
via meditatieve methoden leert de christenen te komen in een staat van
contemplatie (trance). Er komt dan, volgens Payne,
een stroom van beelden, visioenen en directe innerlijke godswoorden opgang. God
leidt echter in de tijd van de gemeente, dat is de tijd waarin we nu leven, in
de eerste plaats door de bijbel, door de innerlijke drang van zijn Geest op
onze geest en door zijn besturing van de omstandigheden. (Voor een
uitgebreide bespreking over de wijze waarop God zijn kinderen leidt, zie studie
8 van De praktijk van het christenleven I) Door het gebruik van mystieke technieken plugt men in op door demonen
geïnspireerde pseudo-spiritualiteit en godservaringen.
11
Wat je ook steeds meer tegenkomt is dat men
midden in een samenkomst een moment stilte neemt. De gedachte daarachter is dan
dat je zo God gelegenheid geeft om tot alle aanwezigen een persoonlijk woord te
spreken. Echter in een samenkomst, die onder leiding van Gods Geest en in de
kracht van Gods Geest wordt gehouden, spreekt God voortdurend door alle
onderdelen heen: woord, zang, gebeden. Door de normale evangelische en bijbelse
onderdelen van de eredienst.
Waarom die aandrang om stilte, stilheid te
zoeken? Als je daar voortdurend behoefte aan hebt dan lijkt me dat iets over
jezelf en over de andere christenen, die daar individueel en collectief mee
bezig zijn, te zeggen. Wat is er aan de hand als dit nodig is? Zijn de
aanwezigen dan overspannen? Of moeten ze even bekomen
van alle opgezweepte emotionaliteit die het gevolg is van b.v. het langdurig
zingen van op de ziel gerichte juich- of zweefliederen? Of is er geen openheid
voor God doordat men niet vervuld is met de Geest van God? Dat kan het gevolg
zijn van zonde, het verwaarlozen van de persoonlijke omgang met God, etc. Het innerlijk oor is niet meer open zodat God hen niet meer
persoonlijk kan aanspreken door de normale prediking, de gebeden, de liederen.
Of wellicht is de kwaliteit van de liederen, de prediking, de gebeden, de
getuigenissen zodanig dat God die niet kan gebruiken.
Wat zegt de bijbel over stilte, stil zijn?
Voor het antwoord op die vraag, zie Bijlage D. van deze studie.
Is het onschuldig als er in de dienst worden
opgeroepen om een moment stil te zijn zodat God tot je kan
spreken? Nee, niet tegen de achtergrond van het in toenemende mate
binnendringen van de mystiek in de evangelische wereld.