Een
hardnekkige verleiding
Door
Hans Frinsel
Veertig jaar geleden
kwam in het rijke Amerika het welvaartsevangelie op. Welvaartsevangelisten pasten
het Evangelie aan bij de hang naar rijkdom en het najagen van materiële
overvloed. Later sloeg dit over naar het steeds rijker wordende Europa. Begin negentiger jaren besteedden we in De Oogst regelmatig
aandacht aan deze ontwikkelingen. Nu, vijftien jaar later, moeten we
constateren dat veel elementen van deze waalleer zich overal in de
evangelisch-charismatische beweging genesteld hebben en aan populariteit
winnen.
Het
welvaartsevangelie is voortgekomen uit charismatische kring, maar daar bevonden
zich ook haar krachtigste critici. Godsmannen als David Wilkerson hebben er
duidelijk stelling tegen genomen. De bekende pinkstertheoloog dr. Gordon Fee
zei: ‘Het Amerikaans christendom is snel geïnfecteerd aan
het raken met een kwaadaardige ziekte, het zogenaamde welvaarts-en
gezondheidsevangelie, dat nog maar erg weinig van het karakter van het Evangelie
in zich heeft.’1 Sektenspecialist dr. Walter Martin
en theoloog dr. Dan McConnell kwalificeerden deze leer
terecht als ‘cultic’ – sektarisch – omdat het een buitenbijbels element aan het
Evangelie toevoegt en tot centraal thema maakt.
Oorsprong
De
oorsprong van het welvaartsevangelie ligt in de negentiende-eeuwse beweging van
‘New Thought’. Deze voorloper van de newagebeweging leerde dat God in alles is,
dat zonde, kwaad en ziekte het gevolg zijn van verkeerd denken en dat de mens door
zijn denken en uitspraken zijn eigen realiteit kon scheppen en manipuleren. Zij
leerde dat het de wil van God is dat de mens volmaakt gezond en welvarend zou
zijn. New Thought bestond uit een mengsel van oosters denken en christelijke elementen.
Verscheidene
occulte en metafysische bewegingen zijn hieruit voortgekomen, zoals de sekte van
Christian Science en de leer van het ‘positief denken’ (Norman Vincent Peale).
Het vond zijn ‘charismatische’ expressie in de leer van het ‘positief
belijden’.
Toverformule
Twee
belangrijke elementen van de welvaartsleer zijn: 1. het
is altijd Gods wil dat Zijn kinderen materiële voorspoed en volmaakte gezondheid
genieten; 2. door het belijden of claimen van die materiële zegen of genezing
worden deze werkelijkheid. Volgens welvaartsevangelisten berust dit principe
van ‘belijden’ op universele geestelijke wetten. ‘Wat we uitspreken, gebeurt.’
Dit wordt ‘word faith’ (woordgeloof) genoemd, maar het heeft in feite meer van
een toverformule om je eigen rijkdom te scheppen. Het bijbelse
begrip ‘geloof’ is iets heel anders. Het is een volkomen vertrouwen op God in voorspoed,
maar ook in tegenspoed. Het durft op God te vertrouwen voor de dagelijkse behoefte
– zoals Hij de Israëlieten dagelijks het manna gaf – en richt zich niet op
rijkdom. Echt geloof is tevreden met ‘onderhoud en onderdak’ (1 Tim. 6:7). Gods
Woord waarschuwt zelfs tegen het streven naar een grote bankrekening (1 Tim.
6:9).
Schril contrast
De
zendingsgeschiedenis geeft vele voorbeelden van zulk geloof. Ik ken geen
voorbeeld van zendingspioniers die rijk wilden worden van hun bediening. Zij
leefden in eenvoud en vertrouwden op God voor hun
dagelijkse behoeften. Hun zelfverloochening vormt een schril contrast met de schatrijke
welvaartsevangelisten, die vooral zichzelf promoten.
Deze laatsten zijn volgens de Bijbel ‘het spoor bijster’, omdat zij het
Evangelie vooral als iets winstgevends beschouwen (1 Tim. 6:5).
Welvaartsevangelisten
van het eerste uur waren mensen als Kenneth Hagin en Kenneth Copeland. In Benny
Hinn kreeg het welvaartsevangelie misschien wel zijn meest banale vorm. Op een
geluidsband heb ik hem horen brallen: ‘Vroeger predikten ze dat we eens over de
straten van goud zullen lopen. Ik heb daarboven geen goud nodig. Ik wil het
hier en nu.’2 Dat is ten diepste waar het in het
welvaartsevangelie om gaat: een hemel op aarde. Het gaat niet meer om noden, maar
om vleselijke verlangens.
Herkennen
Welvaartsevangelisten
zijn te herkennen aan hun bijbelgebruik. Ze gebruiken altijd dezelfde verzen
als bewijs voor hun leer en bepaalde lastige bijbelverzen
proberen ze altijd te ontzenuwen.
In
Job vinden ze zowel een bevestiging als een bedreiging
voor hun leer. De uitspraak van Job, ‘dat waarvoor ik
vrees, overvalt mij’ (Job 3:25), wordt door bijna iedere welvaartsevangelist
gebruikt als bewijs voor de leer van het ‘positief (of negatief) belijden’.
Volgens hen had Job met deze uitspraak van angst alle
ellende over zichzelf opgeroepen. Dat is misleidende inlegkunde. Er staat
nergens dat deze uitspraak, die hij ná de rampen deed, de aanleiding was van
zijn ellende. Integendeel, God getuigt dat Jobs verderf ‘zonder oorzaak’ was (Job 2:3). Dit bewijst eerder de onzin van de leer van het ‘positief
belijden’.
Schriftvervalsing
Een
tweede karakteristieke schriftvervalsing is hun aanval op Job
op een ander punt. Als hij alles kwijt is, belijdt Job:
‘De Here heeft gegeven, de Here heeft genomen, de Naam des Heren zij geloofd’
(Job 1:21). Omdat het welvaartsevangelie leert dat God geeft en nooit iets
wegneemt, is dit een lastig vers. Daarom vallen zij Job
hierop aan en op misleidende wijze wordt Gods Woord ontkracht. Benny Hinn deed
dat zo: ‘Ik heb nieuws voor u: dit is niet
bijbels. De Heer geeft en neemt nooit iets van
ons! Dat hij zegt ‘de naam des Heren zij geloofd’, betekent niet dat hij gelijk
heeft. Hij doet alleen maar vroom.’3
God
Zelf heeft er een heel andere mening over: ‘In dit alles zondigde Job niet en schreef Gode niets ongerijmds toe (Job 1:22).
‘Niets ongerijmds’ betekent dat Job niets onjuists
over God zei. God bevestigt hier nadrukkelijk de waarheid van Jobs uitspraak.
Toch herhalen alle welvaartsevangelisten deze bedrieglijke uitleg door Job belachelijk te maken.4 En
goedgelovigen trappen erin.
Prince
De
nu zo populaire welvaartsprediker Joseph Prince uit Singapore is daarop geen
uitzondering. Ook hij valt het geloof van Job met
dezelfde leugen aan.5 Op de yup-achtige website
van zijn New Creation Church promoot hij vooral zichzelf. Zijn preken zijn
doorspekt met de bekende termen en thema’s van het welvaartsevangelie. Zijn
demagogische preekstijl, zijn manipulatieve bijbelgebruik en het belachelijk
maken van andersdenkenden lijken als twee druppels water op de stijl van zijn collega
welvaartsevangelisten. Hij identificeert zich nadrukkelijk met de welvaartsleer
en de welvaartsevangelisten.6 Geloof is ook bij
hem niet een vertrouwen op God, maar het hanteren van de juiste geloofsformule
om te verkrijgen wat God zou willen: absolute voorspoed en gezondheid.
Het
is intriest en diep verontrustend dat voorheen betrouwbare
bewegingen in Nederland zulke misleidende valse leringen promoten en onze
gemeentes en jeugd ermee besmetten.7
Verwording
Het
welvaartsevangelie heeft een sterke aantrekkingskracht op veel christenen in
onze rijke, materialistische samenleving. Het geeft hen een rechtvaardiging om
naar grote rijkdom te streven, in tegenstelling tot het ware onderwijs van de
Bijbel. Het belooft een hemel op aarde, in plaats van een weg van
vreemdelingschap en lijden. Het bevestigt ons ‘recht’ op onze ‘comfortzone’.
Het voert weg van het bijbelse principe van
zelfverloochening en
kruisdragen. ‘Christus heeft immers het kruis al voor
ons gedragen?!’
De
yuppen-omgeving, de glitter, de glans van het succes, de massa’s – dat is wat de
huidige generatie van gelovigen aanspreekt. En de welvaartsevangelisten spelen
daar handig op in. Maar het is een verwording van het christendom en staat
haaks op het Evangelie van de Bijbel. Er kan niet genoeg tegen gewaarschuwd
worden.
Noten:
1. The Cult of Prosperity, Gordon
Fee, p.13, aangehaald
in The Promise of Health and Wealth, Dan McConnel,
p. 170, Hodder and
Staughton, 1990.
2. Tape Christianity in Crisis, CRN,
band 1, TBN
programma, 2-4-1991. Ook Christianity in Crisis, p.323.
3. Benny Hinn in een TBN programma,
3-11-1990;
aangehaald in Christianity in Crisis, p.98, H.
Hanegraaff.
4. Zie Promise of Health
and Wealth, p.162. Christianity
in Crisis noemt o.a. Kenneth Copeland, Jerry Savelle,
Charles Capps
en Paul Crouch (p.98).
5.
Zie http://nccvertaald.web-log.nl/
nccvertaald/2006/10/god_is_een_geve.html, maar ook
bijv.
preken van Joseph Prince van 03-04-2005 en 1404-2005.
6.
Preek J. Prince 14-04-2005.
7.
Jong en Vrij propageert Joseph Prince’s
welvaartsevangelie op hun website.
Het
welvaartsevangelie belooft een hemel op
aarde, in plaats van een weg van vreemdelingschap
en lijden.
Bron: september 2007 | De
Oogst