“Genesis 1 is geen krantenverslag”

30-01-2009 10:34 | Kerkredactie

AMERSFOORT – De westerse manier van het lezen van de Bijbel wortelt in de Verlichting, maar is dat wel goed? vraagt prof. dr. W. J. Ouweneel zich af. “Genesis 1 is geen krantenverslag.”

De bekende theoloog, filosoof, bioloog, hoogleraar, docent en publicist sprak gisteren over schepping en evolutie. Het Historisch Documentatiecentrum voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme (1800-heden) en het Nederlands Dagblad houden onder de titel “Botsing over het begin” een cyclus van vier lezingen in de Amershof te Amersfoort. Op 22 januari had dr. Ard Louis van het Rudolf Peierls Centre for Theoretical Physics uit Engeland het er over waarom belijdende christenen kiezen voor evolutie. Dr. Evert van der Heide spreekt op 5 februari over het creationisme als een overtuigend alternatief.

Prof. Ouweneel zit tussen die twee standpunten in. In de jaren zeventig van de vorige eeuw noemde hij zich creationist, maar hij raakte in het creationisme teleurgesteld. Gisteravond liet hij zich voor een gehoor van ongeveer vijftig mensen kennen als een ontstaansagnost. Dat betekent dat hij niet weet of de evolutietheorie, door hem algemene evolutie genoemd, wel of niet waar is.

Komt hij dan niet in problemen met de Bijbel? “Waarom zouden we Genesis 1 op de letterlijke manier lezen, zoals dat gebruikelijk is in de gereformeerde gezindte?” vroeg hij zich af. Door die manier van lezen krijg je vragen waar je niet uitkomt, bijvoorbeeld of een dag werkelijk 24 uur geduurd heeft.

Er zijn, aldus prof. Ouweneel, ook andere manieren van lezen. Hij onderscheidde in totaal tien manieren voor het lezen van Genesis 1. Het meest aanvaardbaar lijkt hem de Kadertheorie, die Genesis 1 ziet als een literair verhaal, waarin de compositie centraal staat. Prof. Ouweneel verwees naar de overeenkomst van de eerste en de vierde scheppingsdag, evenals van de tweede en de vijfde en van de derde en de zesde. “Hierbij vraag je je niet af of het echt gebeurd is, want het gaat om de boodschap.”

Hij erkende dat de geschiedenis van de zondeval door een dergelijke manier van lezen het gevaar loopt om alleen maar literair genoemd te worden. Ds. W. Visscher, predikant van de Gereformeerde Gemeente te Amersfoort, zei dat Paulus in Romeinen 5 de zondeval wel degelijk historisch opvatte. Prof. Ouweneel zei een verschil te maken tussen de theologie en de biologie. “Ik ben een ontstaansagnost in biologisch opzicht, maar niet in theologisch opzicht. Wat u zegt over de zondeval accepteer ik als een historisch gegeven. De wereld is door God geschapen en Adam is door God geschapen. Het probleem is dat ik niet weet hoe het leven op aarde zich ontwikkeld heeft. In mijn hart geloof ik geen biet van de algemene evolutie, maar ook het creationisme biedt geen oplossing.”

Prof. Ouweneel hoopt dat er een groot denker opstaat, een soort Einstein, die de problemen over het ontstaan van het leven oplost.

“Waarom leest u Genesis niet letterlijk?”vroeg een aanwezige.

“Sommige mensen menen dat je alles in de Bijbel letterlijk moet nemen. Ze denken ook dat de gelijkenissen die Jezus vertelde echt gebeurd zijn, omdat Jezus zei: “Er was eens een mens.” De Bijbel is geen historisch betrouwbaar krantenverslag, aldus prof. Ouweneel. “Wat zouden wij gezien hebben als de EO-televisie bij de schepping aanwezig was?” vroeg hij zich vervolgens af.

De manier waarop mensen uit de gereformeerde gezindte de Bijbel lezen is volgens hem westers. “Die uitleg wortelt in het rationalisme van de Verlichting. Calvijn, die leefde voor de Verlichting, ging veel ontspannener om met Genesis 1 dan wij doen. Hij schreef dat God, Die rokken van dierenvellen voor Adam en Eva maakte na de zondeval, daarom nog geen Leerbewerker of een Leernaaier was. Als iemand nu iets dergelijks zou beweren, dan zou hij de kous op de kop krijgen,” aldus prof. Ouweneel.

http://www.refdag.nl/artikel/1388696/Genesis+1+is+geen+krantenverslag.html