Het eerste nummer van Medema's blad "Bodem"
brengt contemplatief christendom
Het eerste nummer
van "Bodem" heeft als thema spiritualiteit. Door verschillende auteurs
wordt het onderwerp spiritualiteit besproken. Met spiritualiteit bedoelt men
het geestelijk leven, de omgang met God. Het is tekenend wie er als
deskundigen zijn gevraagd om over dit onderwerp te schrijven. Het zijn
allen mensen die enthousiast zijn over het contemplatieve christendom.
Het eerste artikel
is geschreven Jos Douma. De inhoud van zijn artikel is op zich in orde en bijbels, maar in zijn andere boeken propageert Douma het
contemplatieve gebed. Voor informatie, klik hier.
Het tweede artikel
is een interview met Victor van Heusden. Van Heusden is een voormalige
directeur van Youth for Christ. Hij is momenteel directeur van bezinningshuis
de Spil.
Een beschrijving van
een samenkomst op de Spil: Op de sokken de kapel binnen, knielbankjes, Taizé
liederen, er brandt een christuskaars, etc. In de Spil zijn er ook twee
belangrijke iconen. De techniek van lectio divina wordt er
onderwezen.
Van Heusden vertelt
dat vooral het contact met Taizé hem op de contemplatieve weg heeft gezet. (Voor informatie over Taizé, klik hier).
Taizé is een spiritueel centrum waar het ware bijbelse
evangelie niet wordt gebracht. (Het ware evangelie d.w.z.: Jezus als de enige weg tot God, de bijbelse oproep tot
bekering, het plaatsvervangend sterven, behoud niet uit werken maar uit genade
en door geloof, Efeze 2:8,9, de bijbel als enige maatstaf voor geloof en leven)
En ondanks het ontbreken van het evangelie zeggen mensen er toch 'God' te ervaren.
Dan volgt een
artikel van Kick Bras. Dit is een dominee uit de PKN. Hij is auteur van
verschillende boeken over spiritualiteit. Bras propageert in zijn bijdrage aan
“Bodem” 'lectio divina'. In de lectio divina probeert
men via 'geestelijke lezing' van de Bijbel in contact te komen met God Zelf. Ik
citeer uit het artikel: "eventueel kun je je concentreren op een bepaalde
zin uit de pericoop en deze op het ritme van je adem een tijdje door je heen
laten gaan". Er is sprake van "woordenloos rusten in God" en
"besef van Gods tegenwoordigheid". Men leest de bijbel
om een godservaring te krijgen.
Alhoewel Bras in zijn artikel niet uitdrukkelijk het
contemplatieve gebed propageert doet hij dat in zijn boeken wel. Ik citeer uit
zijn boek "Tussen Hemel en Aarde" van pagina 188. Op die pagina geeft
hij een oefening in contemplatief gebed. Hij beveelt daar een variatie op het normale
contemplatieve gebed aan. Bij de door hem aangeraden oefening gebruik je de
gebedsmantra niet voortdurend. Je gebruikt de mantra alleen op momenten dat je
denken afdwaalt. Met behulp van de gebedsmantra moet je weer tot stilte komen.
Ik citeer uit het
boek: "We gaan ons oefenen in contemplatief gebed ...In
de stilte doe je niets anders dan …God toe te laten op zijn verborgen wijze in
jou aanwezig te zijn. Je zult merken dat je gedachten vaak afdwalen. Dat is
niet erg …probeer telkens met behulp van je ademhaling terug te keren tot
innerlijke stilte. En zeg daarbij in gedachten je 'heilig woord'. Wat dit woord
is kies jezelf. Ik noem enkele voorbeelden: Abba, Jezus, Ruach, stilte, liefde,
wijsheid, Erbarmer. Het kan ook een korte zin zijn… Spreek dit woord of deze
zin in gedachten uit, op lichte wijze, als een veertje waar je tegen blaast.
Laat het dan weer los en wees stil. En telkens als je merkt dat je afgedwaald
bent, keer terug tot dit 'heilig woord', spreekt het uit en keer terug tot de
stilte.
Deze oefening zal
dus in stilte plaatsvinden, en zal twintig minuten duren. Als je het geluid van
de klankschaal hoort (het geluid staat op de bij het boek meegeleverde CD) kun
je de oefening beëindigen.
Tot slot zet Bras
alles nog even op een rijtje:
(1)
Neem je
meditatiehouding aan.
(2)
Word je
bewust van je lichaamshouding.
(3)
Adem
rustig in en uit en vestig je aandacht op je buik bij de ademhaling.
(4)
Wees je
bewust van de stilte in je lichaam.
(5)
Stel je
lichaam en geest dan open en spreek in gedachten je 'heilige woord' uit.
(6)
Wees nu
stil voor het mysterie van de Aanwezige.
(7)
De
klankschaal beëindigt de oefening.
Het is ongelofelijk
maar deze auteur mag in het blad van Medema schrijven. Deze man is door H.P.
Medema uitgekozen om de evangelische christenen te onderwijzen in
spiritualiteit. Meditatie houding, concentratie op ademhaling, je bewust worden
van de stilte in je lichaam, het gebruik van een mantra. Een klankschaal
om het oosterse sfeertje nog wat te verhogen.
Dan volgt een
artikel van Martin Tensen. Hij draagt in zijn artikel de leringen van Leanne Payne
uit. Payne probeert de christenen binnen te leiden in een ervaring die zij
'luisterend bidden' noemt. Tensen brengt overigens in zijn artikel een
'gekuiste' versie van Paynes leer. Voor wat Payne werkelijk leert, klik hier.
Tenslotte doen Ouweneel en Medema ook nog een duit in
het contemplatieve zakje. Het is ongelofelijk wat zij de laatste jaren aan het
doen zijn. Ouweneel heeft in zijn boek 'Nachtboek van de ziel" verteld hoe
hij, met behulp van oosters-orthodoxe mystiek, vermengd met gedachten uit de
psychologie van Carl Jung, tot een geestelijke ervaring is gekomen die hij het
ontdekken en integreren van zijn vrouwelijke 'ik' heeft genoemd. (Voor een bespreking, klik hier en hier. Zie ook de rest van het Ouweneeldossier.) Sinds die ervaring is het snel bergafwaarts met hem gegaan. Hij is
onder meer de extreem charismatische weg opgegaan, denk aan zijn T.B. Joshua
periode. Recent heeft hij gepleit voor het gedogen van homoseksuele relaties
binnen de christelijke gemeenten. En nu bevorderen Ouweneel (hij schrijft ook
in het blad) en H.P.
Medema, weer het contemplatieve christendom.
+ Een voor protestanten aangepaste versie
De verleiding van
het contemplatieve christendom is ook nu weer subtiel en zeer geslepen. Het
sluwe is dat men de verleiding aanpast aan de doelgroep die ment wenst te
bereiken. In dit geval de potentiële lezers van het blad “Bodem”. Christenen
uit evangelische en orthodox reformatorische achtergrond.
In "Bodem"
schuiven de auteurs in hun artikelen in het bijzonder de techniek van lectio
divina naar voren. Dat doen ze omdat dit de contemplatieve techniek is, die, op
het eerste gezicht, nog het meeste aansluit bij de protestantse en evangelische
cultuur. Lectio divina lijkt op de normale omgang met de bijbel.
Maar het doel van de bijbellezing is subtiel verlegd.
Men is niet meer gericht op rationeel bijbelgebruik, maar op het zoeken van
ervaringen. De lectio divina is alleen geslaagd als je er een ervaring door
hebt gekregen.
De normale rationele
omgang met de bijbel bestaat uit drie fasen. Je stelt
daarin bewust of onbewust drie vragen: (1) Wat staat er, (2) wat betekent het
en (3) hoe kan ik het toepassen. Als je zo biddend elke dag met de bijbel omgaat dan krijg je ongetwijfeld ervaringen. Speciaal
als je ook gehoorzaamt in de dingen waar je licht over ontvangt. Iedere
werkelijk wedergeboren christen kan hier over vertellen. Maar die ervaringen
zijn geen doel op zich. De ware bijbelse spiritualiteit is gericht op geloof en
gehoorzaamheid. Als je gelooft en gehoorzaamt dan volgen de ervaringen vanzelf.
Het is opvallend dat
in het blad niet ronduit over contemplatief gebed wordt gesproken, terwijl
sommige auteurs dit in ander verband wel doen. Het blijkt dat de redactie en de
auteurs bekwame vissers van zielen zijn. Zij begrijpen waarschijnlijk dat
onderwijs over contemplatief gebed nog een brug te ver is. Als de christenen in
hun lokaas (lectio divina) happen dan volgt de rest vanzelf. Als ze de boeken
van de auteurs die in het blad worden aanbevolen gaan lezen dan nemen ze de
volgende stappen ook wel.
“Want er moeten
verleidingen komen, maar wee de mens, door wie de verleiding komt”
(Matth. 18:7)
-----------------------------------
Dit is een gedeelte
van nieuwsbulletin
nr. 19.